آثار منفی روانی آزمون سراسری کنکور در مقایسه با آثار منفی جسمی کنکور

باتوجه به پژوهش‌های گسترده‌ای که روی آزمون سراسری کنکور انجام شده است، آزمون سراسری کنکور و برخورد مکانیکی با علم در دوران تحصیل، آثار روانی بسیار بدتری نسبت به مضرات جسمی این آزمون بر سلامت داوطلبان آزمون سراسری کنکور دارد.

به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، پژوهش‌های گسترده‌ای روی آزمون سراسری کنکور در ایران و کشور‌های دیگر انجام شده و اثرات زیانبار آن مورد تحلیل انجام قرار گرفته است. تقریباً آن‌هایی که چند آزمون سراسری کنکور سخت از جمله کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری را پشت سر گذارنده اند، گذرشان به این دباغ خانه افتاده است و از مشکلات آن آگاهند، افرادی که در سنین محصل بودن خاطره‌ای تلخ‌تر از آزمون سراسری کنکور در زندگی نداشته اند، ماجرایی که تمام خلاقیت و پویایی را از محصلان در بهترین سنین پویایی سلب کرد.

آثار منفی روانی آزمون سراسری کنکور در مقایسه با آثار منفی جسمی کنکور

محمد فقیری پژوهشگر حوزه تعلیم و تربیت و مدرس دانشگاه فرهنگیان در این مورد معتقد است که آزمون سراسری کنکور زندگی مان را برای سال‌های متوالی تلخ کرد؛ بیش از ۳۰ سال است که با آموزش مکانیکی دست و پنجه نرم می‌کنیم و دست از تفریح، ورزش، هنر و بسیاری فعالیت‌های خوب زندگی به دلیل آزمون سراسری کنکور کشیده ایم؛ بازی که هیچ اثری جز افسردگی و کسالت به دنبال نداشته است.

او ادامه داد: تنها ثمره آزمون سراسری کنکور یک بعدی زندگی کردن است که در داوطلب آزمون سراسری کنکور را در زر ورق پیچاندند و او حتی نتوانست یک زندگی اجتماعی و طبیعی را تجربه کند.

فقیری تاکید کرد: آزمون سراسری کنکور هزاران تأثیر روانی و جسمی منفی داشته است. در ایران از هر تحصیل کرده‌ای درباره اثر آزمون سراسری کنکور و دانشگاه سوال شود، حتماً با تنفر از آن سخن خواهد گفت. آثار روانی آزمون سراسری کنکور از آثار جسمی آن بدتر بوده است. کافی است سری به خوابگاه‌ها و مراکز مشاوره دانشجویان بزنید؛ آن وقت می‌بینید که میزان افسردگی ناشی از آزمون سراسری کنکور و نظام آموزش مکانیکی چقدر است.

او ادامه داد: وقتی زندگی دانش آموختگان را ببینید، میزان طلاق را در زندگی شان بررسی کنید، میزان رضایت مندی آن‌ها را از زندگی ارزیابی کنید؛ مشاهده خواهید کرد که حتما باید یکی از قربانیان آزمون سراسری کنکور هستند و روز‌های سخت را تجربه کرده اند.

این مدرس دانشگاه در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه اگر ۱۸ ساله بودید، الان آزمون سراسری کنکور شرکت می‌کردید، گفت: شاید مجبور بودم آزمون سراسری کنکور شرکت کنم، ولی از زندگی ام به دلیل آزمون سراسری کنکور نمی‌گذشتم.

آزمون خلاقیت در آزمون سراسری کنکور لحاظ شود

فقیری با اشاره به اثر آزمون سراسری کنکور بر خلاقیت و تفکر بیان کرد: می‌توان از کنکوری‌ها آزمون خلاقیت گرفت یا به واقعیت جامعه نگاهی بیندازید؛ آن وقت متوجه خواهید شد که آزمون سراسری کنکور و خلاقیت چه رابطه‌ای با هم دارند. آزمون سراسری کنکور اساساً نوعی ارزشیابی مکانیکی است و نه تنها خلاقیت نمی‌آفریند بلکه حتی آن را از بین می‌برد.

او ادامه داد: همچنین می‌توانید از انواع آزمون‌های تفکر مثل آزمون تفکر انتقادی کالیفرنیا برای سنجش توانایی‌ها و مهارت‌های تفکر حتی رتبه‌های بالای آزمون سراسری کنکور استفاده کنید؛ بهتر است که طرفداران آزمون سراسری کنکور یکبار هم این کار را تجربه کنند تا برایشان ملموس شود.

این مدرس دانشگاه اظهار کرد: شما می‌دانید که هر کدام از سطوح هرم بلوم در آموزش و تفکر سهمی جداگانه‌ای دارد؛ مثلاً دانش ۱۲%، درک و فهم ۸%، کاربرد ۲۴%، تحلیل ۳۲%، ترکیب ۱۶%، ارزیابی ۸%. اگر از داوطلبان آزمون سراسری کنکور بپرسید که آزمون سراسری کنکور ایران بیشتر مبتنی بر چیست و کدام سطح بلوم در آن برجسته‌تر است، به شما چه جوابی خواهند داد؟ یا کافی است سؤالات آزمون سراسری کنکور ۱۰ سال گذشته را بر این مبنا بررسی کنید؛ خودتان متوجه خواهید شد که خلاقیت و سطوح تفکر در آزمون سراسری کنکور چه جایگاهی دارد.

فقیری در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا حذف، ترمیم و اصلاح آزمون سراسری کنکور ضرورت دارد یا خیر، گفت: اگر قرار باشد آزمون سراسری کنکور ترمیم و اصلاح شود، پیشنهاد اینجانب این است عینی تشریحی باشد، چون ارزشیابی عینی نمی‌تواند همه سطوح تفکر و خلاقیت را بسنجد یا لااقل برخی درس‌ها مثل نگارش و نویسندگی به آزمون سراسری کنکور اضافه شود و در کنار آزمون سراسری کنکور یک آزمون خلاقیت و تفکر انتقادی نیز برگزار شود.

او درباره ورود آزمون هوش در کنار آزمون سراسری کنکور اظهار کرد: اگر منظور فقط آزمون هوش ریاضی منطقی است و آنچه که در آزمون تیزهوشان اتفاق می‌افتد، بهتر است که آزمون هوش در کار نباشد؛ اما اگر آزمونی بتواند هوش‌های مختلف مثل هوش زبانی، روایی، میان فردی، اجتماعی، هیجانی، طبیعت گرا، تحلیلی، تأملی و وجودی را اندازه بگیرد، بسیار هم خوب است. یکی از مشکلات اساسی این است که آزمون سراسری کنکور و نظام آموزش مکانیکی، کمیت محور و حافظه گرا هوش‌ها یعنی استعداد‌ها و توانایی‌های مختلف را از بین می‌برد؛ مثلاً در آزمون تیزهوشان، جایگاه هوش هیجانی، اجتماعی و طبیعت گرا کجاست؟

نگاه مکانیکی و ابزاری به آموزش

این مدرس دانشگاه درباره چرایی داغ بودن بازار آزمون سراسری کنکور و تیزهوشان در کشور گفت: نگاه فرهنگی ما به علم مکانیکی و ابزاری عامل این موضوع است؛ بنابراین هر نوع ارزشیابی در کشور ما رویکرد مکانیکی و ابزاری خواهد داشت. ۱-۲ سال گذشته ۲ ساعت به کار‌های کیفی، هنری و فکری اختصاص یافت و مدارس نمی‌توانستند برای همین دو ساعت برنامه داشته باشند.

او افزود: فرهنگ ما غایت محور است نه فرایند محور و همیشه ما به نتیجه و فرجام کار می‌نگریم نه فرایند آن؛ حتی نسبت به زندگی نیز چنین نگاهی داریم؛ بنابراین، حتی از درس‌هایی مثل علوم، فارسی و حتی دین و زندگی چیزی برای زندگی یاد نمی‌گیریم و یادگیری به معنای تغییر رفتار در ما رخ نمی‌دهد؛ در واقع ما جامعه‌ای «خوانا» نیستیم؛ به خواندن به معنای ارتباط و گفتگو نمی‌پردازیم. خواندن به معنای دیالکتیک در آموزش اتفاق نمی‌افتد و رابطه زیادی با کتاب و تفکر نداریم مگر برای دست یافتن به هدفی بیرونی.

فقیری با بیان اینکه ایران از زمان آموزش و پرورش مدرن بیشتر رویکرد مکانیکی و ابزاری داشته است، اظهار کرد: مردم برای رسیدن به اهدافی غیر از یادگیری مثل شغل، وجه اجتماعی، موقعیت و … تمایل داشته اند که به دانشگاه راه پیدا کنند. آموزش و پرورش به ما خواندن، نوشتن و فکر کردن یاد نداده است و در دانشگاه هم همین اتفاق تکرار می‌شود.

او افزود: به نظر اینجانب، جنبش بازاندیشی (Rfelection Movement) که از ۱۹۸۰ در جهان اتفاق افتاده، در ایران نیز باید اتفاق بیفتد و این کار بسیار سختی است زیراکه جامعه ما آمادگی چنین جنبشی ندارد حتی اگر در نظام آموزشی بخواهد چنین امری اتفاق بیفتد، برای این کار ما به زیرساخت فکری، تلاش بسیار و برنامه ریزی علمی نیاز داریم که این موارد در حال حاضر وجود ندارد.

این مدرس دانشگاه بیان کرد: آموزش و پرورش کافی است فقط به ما «خواندن و نوشتن» یاد بدهد یعنی همان دو وظیفه اصلی خودش را و متأسفانه مسئولان و نمایندگان ما گوش شنوایی برای این ماجرا‌ها ندارند و اساساً دغدغۀ فعلی جامعه ما ما هم این نیست.